Auga, pedra e carballos son sen dúbida as grandes protagonistas deste bonito roteiro que transcorre por Terras de Pontevedra en Cerdedo-Cotobade. Por unha banda o omnipresente río Seixo, cos sons das súas augas en rápidos, saltos e fervenzas. Por outro o granito, a pedra identitaria de Galicia, en forma de grandes bolos de pedra sobre o leito, e de incontables muros e muíños que nos acompañarán na nosa pequena viaxe cara a aldea de Cavadosa. E finalmente os carballos, outra mostra paisaxística co máis puro ADN galego…, carballos que no outono perden as súas follas e alfombran os chans con fermosos tons marróns…, e o resto, todo “pintado” de verde, verde musgo que cobre troncos e muros, verde lique, verde herba… esta é a “foto” que resume este roteiro. Todo iso dentro dun Lugar de Importancia Comunitaria, o LIC Serra do Cando.
Empezaremos a nosa camiñada xusto á beira da praia fluvial de Cerdedo, un lugar no que non resultará difícil estacionar o noso vehículo, e que á volta, se coincide o roteiro cos meses de máis calor, pódenos ofrecer a recompensa dun baño refrescante…
Desde aquí dirixirémonos ata o lugar de Cavenca, unha pequeña aldea a escasos 500 metros que atoparemos seguindo a estrada e tomando a dirección da esquerda na súa primeira intersección. Neste lugar conxúganse antigas casas abandonadas e semiderruidas con outras recentemente restauradas, sempre mantendo a fidelidade ao granito. Desde o mesmo corazón do pobo, e antes de chegar á capela de San Salvador (S. XVI), subiremos unha pequena rampla que nos dará acceso a un bosque de carballos a través dun gran portalón de madeira. Ao seu carón veremos un vello muíño para o que outrora tiveron que idear un intelixente sistema de canalización que lle provese de auga (a estas alturas, o tramo máis próximo do río atópase a máis de 100 metros de distancia e a un desnivel inferior de máis de 20 metros!), unha canle ou “ levada” que acompañaranos durante varios centos de metros ata confluír co río Seixo.
O camiño alterna tramos de terra con outros empedrados sobre os que non é difícil intuír as “pegadas” ocasionados pola trasfega de carros de outrora. Durante este tramo, un tradicional muro feito a base de pedras de granito de diferentes tamaños e cuberto de musgo verde flanquea o camiño polo seu lado esquerdo. Os rápidos que debuxa o río permítennos escoitar as súas augas como un acompañante máis do roteiro.
A medida que avanzamos polo camiño aparecen restos de antigos muíños estratexicamente situados xunto ás beiras do río. Aos poucos ou carreiro foise achegando ao mesmo ata discorrer a súa mesma altura. Desde aquí parte a levada que no seu tempo alimentou ó muíño que vimos ao deixar Cavenca. Neste lugar a corrente suavízase e apenas escoitamos o murmurio da auga do Seixo, e a fermosa e densa carballeira contribúe a crear un agradable ambiente de conto.
Tras deixar atrás esta primeira concentración de muíños, e pasado o primeiro quilómetro e medio de roteiro, o camiño presenta un tramo cunha marcada pendente ascendente. As ruínas de antigos muíños vanse sucedendo ao longo do leito do río. Chegado un momento atoparemos un outro portalón de madeira que atravesaremos para, acto seguido, cruzar por unha pequena ponte cara a outra beira do río.
Os muíños sucédense a ambas as beiras do leito do río, o que nos fala da importancia que tivo o mesmo a nivel económico en tempos pasados. A uns dous quilómetros da ponte que cruzamos anteriormente chegamos ata o Pozo Sanguento, unha caída de auga de máis de dous metros que forma unha especie de piscina natural de forma practicamente circular e á que accederemos a través dun pequeno desvío sinalado no camiño. Desde o propio carreiro e uns metros máis para adiante, un pequeno miradoiro permítenos tamén contemplalo desde a altura.
Seguimos camiñando en altura paralelamente ao río, os sonoros rápidos séguense sucedendo ao longo de todo o leito. A pouca distancia dun novo muíño que se cruza no noso camiño vemos unha antiga ponte de pedra en desuso e cuberta de musgo que non atravesaremos.
Seguindo a dirección do roteiro, uns metros máis adiante deixaremos atrás definitivamente o río Seixo ata toparnos cunha estrada asfaltada ás portas xa de Cavadosa. Xusto no centro do pobo un sinal indícanos a dirección a seguir para acceder á fervenza que se forma pouco despois de que conflúan as augas do regatos do Castro e de Porto dos Bois. O lugar atópase a pouco máis de 300 metros da estrada e accédese por un camiño de acusada pendente. Paga a pena visitala, extremando iso si o coidado e mantendo a distancia oportuna sobre todo nas estacións máis chuviosas.
Volvendo a Cavadosa polo mesmo camiño, ademais de ver os muíños que se atopan entre o pobo e a fervenza, paga a pena tamén achegarse ata a ponte. Desde alí poderemos gozar tamén da bravura destas augas grazas a senllas fervenzas que se forman nesta parte máis baixa.
Cavadosa marca o punto final do roteiro, para retornar ao punto de partida dispoñeremos de dúas opcións, ou volver por onde viñemos (tramo 1), ou facelo atravesando as saias do monte Seixo (tramo 2).
De optar por esta segunda opción, á entrada do pobo un sinal indícanos que debemos de seguir pola estrada. A uns 300 metros colleremos un desvío a man dereita que nos permitirá seguir o noso camiño cruzando un novo portalón de madeira. Iniciaremos o camiño de ascenso cara ás saias do monte Seixo, é a parte máis dura deste camiño de volta, con pendentes acusadas durante os primeiros centos de metros. Durante o ascenso atravesaremos un portalón metálico e a pouca distancia xa, tras deixar atrás unha pequena fervenza, por fin a pendente farase xa máis suave. A paisaxe nada ten que ver co que vimos no tramo do río. Neste camiño pola saia da montaña gozaremos polo lado esquerdo de espectaculares vistas panorámicas, mentres que pola nosa dereita iranse sucedendo varias fervenzas a medida que os diferentes regatos vanse cruzando ou atravesando o camiño.
Poucos metros antes de chegar a un moderno depósito de auga colleremos un desvío a man esquerda para descender a través dun antigo camiñoa ao través dun eucaliptal, unha paisaxe que mudará por completo ao atoparnos de súpeto dentro dunha fermosa carballeira salpicada de árbores de distintas idades e tamaños.
Atravesamos a aldea de Meilide, onde se atopa a pequena capela da Virxe de Loreto (S. XVIII). Seguindo as indicacións do roteiro chegamos ata unha intersección de camiños na que se sitúa un antigo predio que pertenceu aos antepasados do gran erudito benedictino Frey Martín Sarmiento.
Descendendo entre muros pola corredoira que leva cara ao río chegaremos a unha ponte, cruzarémola e tomaremos a dirección á dereita para seguir o camiño que nos devolverá a Cavenca. Desde alí retornaremos á piscina fluvial de Cerdedo onde iniciamos este completo roteiro.
“Bonus track”
A escasos 600 metros da piscina fluvial de Cerdedo atópase un bonito conxunto arquitectónico de obrigada visita.
A Capela de San Antón e a ponte medieval (probablemente reedificado sobre outro máis antigo de época romana) con forma de lombo de mula, ambos os do século XVIII, e un tramo dunha bela calzada romana que se conserva en bastante bo estado neste mesmo lugar e que serve de conexión entrambos elementos arquitectónicos (tres se contamos tamén o cruceiro que se atopa xusto diante da capela). Estas son as súas coordenadas:
- UTM: 29 T 549867 4708890
- XEOGRÁFICAS: 42° 21′ 50″/ -8° 23′ 34″
